De top tien meest voorkomende achternamen in Nederland

Van oudsher zijn achternamen bedoeld om individuen te identificeren en te differentiëren. Het gebruik van achternamen is al heel oud, maar in Nederland is het relatief recent. Pas in de Franse tijd, halverwege de 19e eeuw, werden achternamen verplicht gesteld.

Op basis van gegevens uit 2020 van het Centraal Bureau voor de Statistiek hebben we een lijst samengesteld van de tien meest voorkomende achternamen in Nederland:

1. Jansen
2. De Jong
3. De Vries
4. V/d Berg
5. Bakker
6. V/d Meer
7. V/d Ven
8. Van Dijk
9. Janssen
10. Smit

Jansen

De achternaam Jansen is in Nederland veruit de meest voorkomende. Er zijn naar schatting meer dan 200.000 mensen met deze achternaam. De oorsprong van de naam is niet helemaal duidelijk, maar mogelijk komt hij van de Germaanse voornaam Jan, wat 'geschenk van God' betekent.

De naam Jansen komt vooral veel voor in het oosten van Nederland. Binnen deze regio is er echter wel een duidelijk verschil tussen het westelijke en oostelijke deel. In het westen is de achternaam vooral te vinden in de steden, terwijl in het oosten juist meer mensen op het platteland deze naam dragen.

De Jong

De Jong is de op een na meest voorkomende achternaam in Nederland, met meer dan 100.000 mensen die deze naam dragen. De oorsprong van de naam is mogelijk Germaans, met de betekenis ‘de jonge’ of ‘de jongere’.

De naam De Jong komt voornamelijk voor in de provincies Friesland, Groningen, Utrecht en Noord-Holland. De verspreiding van de achternaam hangt vermoedelijk samen met de migratie vanuit het noorden van Nederland naar andere delen van het land.

De Vries

Met ongeveer 77.000 mensen die deze achternaam dragen, is De Vries de op drie na meest voorkomende achternaam in Nederland. De naam De Vries betekent letterlijk ‘de Fries’ en is waarschijnlijk ontstaan als aanduiding voor mensen die uit Friesland kwamen.

De achternaam De Vries is met name terug te vinden in Friesland, maar ook in Groningen, Noord-Holland, Utrecht en Zuid-Holland komt de naam relatief vaak voor.

V/d Berg

De afkorting V/d Berg staat voor ‘Van den Berg’ en is goed voor zo’n 73.000 dragers van deze achternaam. De naam komt in heel Nederland voor, maar vooral in het midden van het land.

Van den Berg is een veelvoorkomende plaatsnaam in Nederland en deze naam is dan ook ontstaan als aanduiding voor mensen die in de buurt van een ‘berg’ of hoogte woonden. In dit geval is de ‘berg’ geen echte berg, maar staat het voor een opgeworpen verhoging in het landschap, bijvoorbeeld een dijk.

Bakker

Bakker is de op vijf na meest voorkomende achternaam in Nederland, met ongeveer 70.000 dragers. Zoals de naam doet vermoeden, is dit een beroepsnaam die is afgeleid van het woord ‘bakken’.

De achternaam Bakker komt in heel Nederland voor, maar voornamelijk in de provincies Noord-Holland, Zeeland en de regio Amsterdam. Bakkers waren vroeger vaak landarbeiders die ook brood bakte voor zichzelf en andere families in de buurt. Later ontstonden er speciale bakkersbedrijven die brood gingen produceren en verkopen.

V/d Meer

Ook de afkorting V/d Meer staat voor een langere achternaam, namelijk ‘Van der Meer’. Ongeveer 60.000 mensen dragen deze achternaam. De naam Van der Meer komt oorspronkelijk uit Friesland, maar wordt tegenwoordig in heel Nederland gevonden.

De naam duidt op de ligging van de woonplaats van de oorspronkelijke familie. ‘De Meer’ verwijst naar een meer of ven in het landschap, waar de familie zich nabij bevond.

V/d Ven

V/d Ven, ofwel ‘Van der Ven’, staat op nummer zeven in deze lijst. Meer dan 50.000 personen dragen deze achternaam. De oorsprong van deze achternaam is net als bij V/d Meer te vinden in het waterrijke landschap van Nederland.

In Nederland werden veel van de vroegere dorpen en woonplaatsen namelijk gebouwd nabij een veen of moeras. De naam ‘Van der Ven’ verwijst dan ook naar een persoon of familie die nabij een dergelijk gebied woonde.

Van Dijk

Van Dijk is een naam die ongeveer 50.000 keer voorkomt in Nederland. De naam is afgeleid van de ligging van de woonplaats van de oorspronkelijke familie, namelijk langs een dijk of dam.

Van oorsprong komt de naam vooral veel voor in het westen van Nederland, maar tegenwoordig wordt de naam overal in Nederland gevonden.

Janssen

Ongeveer 48.000 mensen dragen de achternaam Janssen in Nederland. Net als bij Jansen en Johnson, is de oorsprong van deze achternaam mogelijk afgeleid van de Germaanse voornaam Jan, waarmee een verwijzing naar God wordt gemaakt.

De naam Janssen wordt in heel Nederland gevonden, maar komt relatief meer voor in de provincies Noord-Brabant, Gelderland en Limburg.

Smit

Smit is de laatste naam in deze top tien en komt voor bij ongeveer 45.000 mensen in Nederland. De naam is afgeleid van het beroep van een smid, die van oudsher metalen voorwerpen smeedde zoals zwaarden, messen en ploegijzers.

De achternaam Smit is in heel Nederland aanwezig, maar komt voornamelijk voor in de regio Amsterdam, Utrecht en Noord-Brabant.

Slotgedachten

Zoals uit deze lijst blijkt, zijn er in Nederland veel mensen die dezelfde achternaam delen. Het feit dat deze achternaam in sommige regio's vaker voorkomt, kan te maken hebben met de oorsprong van de naam of de migratiepatronen van bevolkingsgroepen.

Het gebruik van achternamen is nog steeds een belangrijk onderdeel van onze identiteit en wie we zijn. Bij het onderzoeken van je familiegeschiedenis kan een achternaam dan ook een waardevol startpunt zijn.